Duygu ve düşüncelerin ifade edilmesinde gerek konuşma, gerekse yazmada görsel sunudan yararlanılır. Anlamı kuvvetlendirmek için çeşitli görsellerden ve tiyatro biçimindeki sunulardan yararlanılabilir. Bu görseller iletişim kurma aracıdır. Başlıcaları şunlardır:
- Şemalar
- Resimler
- Fotoğraflar
- Rol oynama
- Tiyatro
- Oyunlar
- Taklit
- Video görüntüsü
- ses-görüntü kasetleri gibi.
Görsel Sunu Kazanımları
1. Sunuya hazırlık yapar.
2. Sunum şeklini belirler.
3. Bilgileri tablo ve grafikle sunar.
4. Sunularında harita ve krokiden yararlanır.
5. duydu, düşünce ve bilgilerini görselleştirmede renkleri kullanır.
6. Bilgi, düşünce ve izlenimlerini resim, şekil ve sembol kullanarak görselleştirir.
7. Duygu, düşünce ve izlenimlerini drama, tiyatro, müzikli oyun, kukla vb. yollarla sunar.
8. Sunularında gerçek nesne ve modelleri kullanır.
9. Sunularında içeriğe uygun görseller seçer ve kullanır.
10. bilgi, duygu ve düşüncelerini sunmak amacıyla bilişim teknolojilerinden yararlanır.
11. Sunularını değerlendirir. (MEB, 2005)
Görsel sunu düşünmeyi ve anlamayı geliştirir. Bilgilerin mantıksal bir düzenini yapmayı kolaylaştırır. Özellikle resimler, şekiller ve sunumlar yeni kavramların kolay aktarılmasını sağlar. Karmaşık konuların daha kolay sunulmasını sağlayarak amaca ulaşmayı kolaylaştırır. Zaman tasarrufu sağlar.
Görsel Sunu Türleri
1. RESİMLER
Görsel sunularda kullanılan resimlerin seçilmesi, sıralanması, belleğe kaydedilmesi, kitaba yerleştirilmesi ve eğitim açısından önemi son derece büyüktür.
Konunun kolay kavranılmasını, sembollerin anlaşılmasını, belleğe yerleştirilmesini, bellekte canlandırılmasını sağlar. Öğrenmenin hem tamamlayıcısı, hem de unutmayı önleyicidir. Ders kitaplarının veya konuların resmi iyi seçilirse öğrencilerin dikkatini çekebilir. Bu yüzden konuyu iyi anlatan ve anlamayı sağlayan resimler seçilmelidir. Bu yüzden ders kitabının veya etkinliklerin önemli kısmını etkinlikler oluşturmalıdır.
Bu resimler nitelikli, doğal, açık, toplum değerlerine uygun ve anlaşılır olmalıdır. Çok ayrıntılı olmamalıdır. Büyüklük algısı gerçeğe uygun olmalıdır. Renkli resimler öğrenmeyi kolaylaştırdığından renkli resimler tercih edilmelidir. Ders kitaplarında var olan resimleri üç başlık altında toplayabiliriz:
1. Fotoğraflar: Etkinliklerde öncelikle yer almalıdır. Çünkü nesnelerin görüntülerini olduğu gibi yansıttıklarından etkileme gücü fazladır.
2. fotoğrafın kullanılmadığı durumlarda yer almalıdır. Gerçeğe yakın çizimlerin kullanımı daha doğrudur.
3. Şemalar: Bilgiyi açık ve net sunarlar. Fakat etkileme ve zengin bilgi sunmada yetersizdir.
Görüldüğü gibi görsel okuma etkinliklerinde resimler eğitici, etkileyici ve bilgi verici özelliklerine göre seçilmektedir.
Görsel Okuma Etkinliği
Resim okuma amacıyla öğrencilerin dikkati resimler üzerine çekilmeli ve kitaptaki ve etkinlikteki resimler hakkında onlar konuşturulmalıdır. Öğrencinin resimle okuyacağı metin arasında bağ kurması sağlanmalıdır. Resimler aracılığıyla metnin anlamı tamamlanmaya çalışılmalıdır. Böylece öğrencilerin görsel okuma becerileri geliştirilmeye çalışılmalıdır. Görsel okuma çalışmalarında şu noktalar üzerinde durulabilir:
1. Resimde kimler var?
2. Resimde hangi hayvanlar var?
3. Resimde hangi nesne veya eşyalar var?
4. resimde hangi bitkiler var?
5. Resimde hangi renkler var?
6. Resimde hangi eylemsel davranışlar var?
7. Resimdekilerin psikolojik ve fizyolojik durumları nasıl?
8. Resimde hangi kültür unsurları göze çarpıyor?
9. Resimde nasıl bir mekan görüyorsunuz?
2. GRAFİK VE ŞEKİLLER
Görsel okumada kullanılan her türlü grafik, şema, çizim ve haritalar şekil olarak adlandırılmıştır. Grafik ve şekiller öğrencilerin düşünmelerini ve anlamalarını kolaylaştırıcı nitelikte olmalıdır. Değişik renklerde verilmesi etkisini ve çekiciliğini artırmaktadır. Yazı yerine grafik ve şekillerle verilen bilgiler zihne kolayca yerleşmekte ve unutulmamaktadır. Zaman tasarrufu ve algıda kolaylık sağlamaktadır.
Günümüz grafiklerinde anlatım basitleştirildiğinden anlama kolaylaşmıştır.
Şekiller hareketli ve araştırmalara dayalı verildiğinden canlandırma ve güdüleme daha kolaydır.
Bilgisayar destekli grafikler okuma, anlama ve öğrenmeyi kolaylaştırmaktadır.
Ders kitaplarında kullanılan grafikler 4 çeşittir.
1. Çizgi grafikleri: Veriler arası ilişkiler çizgilerle gösterilir. Ders kitaplarında yaygın olarak kullanılır.
2. Sütun grafikleri: Süreksiz veriler için kullanılır. İnsan sayıları gibi. Sütunlar eşit genişlikte çizilmelidir. Karşılaştırmada sütunların yüksekliğine bakmak yeterli olmaktadır.
3. Daire Grafikleri: Sürekli ve süreksiz verilerin sunulmasında kullanılır. Daire bütün olarak kabul edilir. Bütün içindeki parçalar dilimlere ayrılarak gösterilir. Dilimin büyüklüğü bütün içindeki orana göre saptanır.
4. Diğer şekiller: Yatay ve dikey bloklar, silindirler, haritalar, insan, ağaç ve çiçek gibi grafik çizimlerdir.
3. RENKLER
Ders kitaplarında, etkinliklerde ve sunularda renklerin kullanımı, sayısı ve etkileme yönleri üzerinde araştırmalar yapılmış ve çok renkten tek renge doğru şöyle bir sıralama yapılmıştır:
Çok renk kullanımı: Ders kitapları, etkinlikler ve görsel sunularda çok renk kullanılacaksa öncelik sırasına göre şu dört renk seçilmelidir:siyah, sarı, kırmızı, mavi.
İki renk kullanımı: İki renk kullanılacaksa biri siyah, diğeri de açık bir renk olmalıdır.
Tek renk kullanımı: Tek renk kullanılacaksa bu siyah olmalıdır.
Renklerle İlgili Bir araştırmaya Göre;
* Öğrencilerin önemli bir bölümü bazı renklerin adını bilmemekte ve diğer renklerden ayıramamaktadır.
* Öğrencilerin adını bilmedikleri renklere yer verilmemeli ya da ayrıntıya inilmemelidir. (petrol mavisi, ördek başı yeşili gibi)
* Siyah baskı renkli baskıya göre daha iyi okunmaktadır. Bu yüzden ders kitaplarındaki en iyi görüntüyü beyaz zemin üzerine siyah renkle yapılmış baskılar verir.
* Ders kitaplarında kullanılan yoğun koyu renkler gözleri rahatsız etmektedir.
* Renkli sayfa ya da resim üzerine yapılan baskılar okuma esnasında gözü yorup anlamayı zorlaştırmaktadır.
*Renkler sadece estetik amaçlı değil, eğitim ve göz sağlığı açısından da değerlendirilmelidir.
4. KARİKATÜRLER
Günümüz ders kitaplarında kullanılmaya başlanmıştır. Bilginin kısa ve öz olarak, ayrıca farklı yönden ortaya konulmasında önemli bir yararı vardır. Konuyu basitleştirir, sembolleştirir ve kolayca öğretir. Okuma alışkanlığı kazandırmada önemli bir fonksiyonu vardır.
Farklı tiplerde yazılar yazılır. Resimler değişik şekillerde çizilir. Açıklamalar, duygular ve eleştiriler resimlerle verilmeye çalışılır. Ses yankıları da verilmeye çalışılır.
