Türk Edebiyatında Roman Nedir? Roman Özellikleri

Roman Nedir?

Genellikle insanların serüvenlerini, iç dünyalarını, toplumsal bir olay ya da olguyu, insan ilişkilerini ve değişik insanlık durumlarını yansıtmayı amaçlayan düz yazı türüdür.

Uzun anlatım türlerinden biri olan roman; olayları yer, zaman ve kişi kadrosu bütünlüğü ve uyumu içinde anlatır. Roman hem bir gerçekliğin hem de düş gücünün ürünüdür. Yazar, anlattığı olayı, kişileri gerçekte olduğu gibi değil de düş gücüyle yeniden yaratarak verir. Ögeleri açısından romanla öykü arasında fark yoktur. Romanda da anlatıcı, olay, kişi, yer ve zaman ögeleri vardır. Ancak bu ögeler romanda daha ayrıntılı, kapsamlı biçimde yer alır. Roman kişileri öyküdeki kişilere göre daha ayrıntılı betimlenir, ruh çözümlemelerine romanda daha geniş yer verilir.

Romanlar işledikleri konuya göre macera romanları, tarihsel romanlar, sosyal romanlar, psikolojik romanlar gibi türlere ayrılır.

Roman türünün dünya edebiyatındaki ilk başarılı örneği Cervantes’in yazdığı Don Kişot’tur.

Dünya edebiyatındaki en önemli roman yazarları Tolstoy, Dostoyevski, Stendhal, Balzac, Flaubert, Victor Hugo, Emile Zola’dır.

Türk Edebiyatında Roman

Türk edebiyatına roman Tanzimat Dönemi’nde çeviri yoluyla girmiştir. İlk çeviri roman Yusuf Kamil Paşa‘nın Fenelon‘dan çevirdiği Telemak’tır.(1859)

Türk edebiyatında ilk yerli roman denemesi Şemsettin Sami‘nin Taaşşuk-i Talat ve Fitnat” adlı eseridir.(1872)

Batılı anlamda modern romanın kurucusu ise Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu gibi romanlarıyla Halit Ziya Uşaklıgil sayılır.

Türk edebiyatının ilk edebi romanı Namık Kemal‘in yazdığı İntibah’tır.

Türk edebiyatının İlk tarihsel roman Namık Kemal‘in yazdığı Cezmi’dir.

İlk psikolojik roman Mehmet Rauf‘un yazdığı Eylül’dür.

İlk köy romanı Nabizade Nazım‘ın yazdığı Karabibik’tir.

İlk tezli (natüralist) roman Nabizade Nazım‘ın yazdığı Zehra adlı eseridir.

İlk realist roman Recaizade Mahmut Ekrem‘in yazdığı Araba Sevdası adlı eserdir.

İlk postmodern roman Oğuz Atay‘ın yazdığı Tutunamayanlar’dır.