Tragedya (Trajedi) Nedir? Tragedya (Trajedi) Özellikleri

Tragedya (Trajedi) Nedir? Tragedya (Trajedi) Özellikleri

Yunanistan’da doğan ve daha sonra Fransa’da gelişen tragedya,Yunanca “tragos” (keçi) ile “ode”(ezgi) sözcüklerinden gelir. ”Keçi ezgisi” anlamındadır. Eski Yunanistan’da tiyatro şarap tanrısı Dionysos adına düzenlenen törenlerden doğmuştur.

Edebiyatta yaşamın acıklı yönlerini kendine özgü kurallarla sahnede yansıtmak; ahlak, erdem örneği göstermek için yazılmış manzum tiyatro eserine tragedya (trajedi) denir.

Tragedya, seyircide korku ve acıma duygusu uyandırarak onu kötü duygulardan arındırmayı, iyi davranışlara yönlendirmeyi, yani ona ders vermeyi amaçlar.

Yapıt baştan sona ciddi, ağırbaşlı bir hava içinde geçer.

Tragedyalarda erdeme ve ahlâka büyük önem verilir.

Seyircinin üzerinde etki uyandırarak ya da acıma, korkma duygularını kamçılayarak insan ruhunu tutkulardan arındırmaya çalışır.

Tragedyalarda konular tarihten ya da mitolojiden alınır. Homeros destanları, Yunan ve Latin mitolojileri, Roma tarihi… tragedyaların başlıca kaynaklarıdır.

Kahramanlar yüksek tabakadan (krallar, kraliçeler, soylular…) ve doğaüstü (tanrılar, tanrıçalar, yarı tanrılar…) varlıklardan seçilir.

Sanatlı bir dil kullanılır. Dil soyluların dilidir; bu yüzden tragedyalarda kaba sözlere, küfürlü ifadelere yer verilmez.

Tragedyalarda vurma, yaralama, öldürme gibi seyircinin kaba, çirkin bulacağı olaylara seyircinin gözü önünde yer verilmez; bu olaylar sahne dışında gerçekleşir ve biri tarafından sahnedekilere haber ulaştırılır.

Tragedyalar genellikle beş bölümden oluşur, bu bölümler kesinti-siz oynanır. Eser birbiri ardından sürüp gelen diyalog ve koro bölümlerinden oluşur. Koro perde görevi görür; bölümler arasındaki geçiş koronun araya girmesiyle sağlanır.

Yaptın dramatik bölümlerini diyaloglar oluşturur. Korolar, şarkı ve dansla söylenen lirik bölümlerdir.

Koro bir kentin yaşlıları ya da kadınlarıdır. Diyaloglar bölümünden ki kişiler nasıl soylu ya da doğaüstü kişilerse, korodakiler de iyilik, kötülük, din gibi konularda halkın görüşlerini yansıtan kimselerdir. Koro hiçbir zaman eyleme karışmaz, her zaman olup bitene seyirci kalır.

Tragedyalar, manzum olarak yazılır.

Tragedyada üç birlik kuralına uyulur. Bu kurala göre tek bir ana olay, sahne değişmeksizin en çok 24 saat içinde anlatılmalıdır.

Trajedi türünün en önemli sanatçıları eski Yunan’da Aiskhylos, Sophokles, Euripides, Ennius; Fransız edebiyatında Corneille, Racine‘dir.