Probleme Dayalı Öğrenme Modeli

Probleme dayalı öğrenmenin (PDÖ) amacı öğrencilerin yeni, karmaşık ve sorunlu gerçek hayat problemlerini çözmek için bilimsel yöntemin ilkelerini kullanarak çalışmaları ve kendi öğrenmelerini gerçekleştirmeleridir.

Bu anlayış çerçevesinde Probleme Dayalı Öğrenme, öğrenenlerin özellikle mesleki yaşamlarında karşılaşabilecekleri problemler iş birlikli süreç içerisinde grupla çözmelerini amaçlar. Sorunlar öğretici tarafından bir senaryo kapsamında öğrencilere sunulur ve araştırma – inceleme stratejisi ve tartışma yöntemi ekseninde soruna çok yönlü çözüm önerileri bulunmaya çalışılır. Öğrenenler problemleri çözerken bildiklerinden yola çıkarak bilinmeyeni bulmaya ve olası çözüm önerilerini geliştirmeye çalışırlar. Problem çözme, üst düzey zihinsel beceriler gerektirir. Önceden öğrenilen bilgilerin kullanılmasının yanı sıra, yeni bilgi ve becerilerin kazandırılmasına olanak sağlar. Bu noktada öğretmenlerin öğrencilerini farklı düşünme ve çoklu bakış açılarını geliştirmeye yöneltmesi gereklidir. Bu sayede öğrencilerin yaratıcı düşünme yeteneklerine katkı sağlanır. Çünkü bireyin ‘’çözüm bekleyen’’ bir duruma uygun çözüm bulabilmesi için yaratıcı düşünmeye ihtiyacı vardır. Problem çözme sürecinde deneme – yanılma, iç görü kazanma, neden – sonuç ilişkilerini bulma gibi bir dizi etkinlik söz konusudur.

Bireysel ya da grupla uygulanabilen bu öğrenme anlayışı öğrenci merkezlidir, öğretmen rehber konumundadır.

Probleme Dayalı Öğrenmenin Temel Özellikleri

• Öğrenme gerçek hayattaki kadar karmaşık bir problem ile başlar. Probleme dayalı öğrenmede ortaya atılan problemin gerçek hayatla ilgili olması, ilgi ve merak uyandırması ön koşuldur.
• Öğrencinin karar verme ve eleştirel düşünme gibi üst düzey düşünme becerilerini ve motivasyonunu geliştirir. Karmaşık zihinsel beceriler gerektirir.
• Öğrenciler grup halinde çalışabilirler. Grup çalışması yapabilme ve sosyal becerilerin gelişmesini sağlar. Öğrenciler grup içinde bireysel sorumluluklarını yerine getirirler.
• Konuları öğrenciye vermek yerine problemi çözmek için gerekli bilgilerin araştırılması için rehberlik yapılır.
• Gerçek hayat problemleri ile çok daha önceden yüz yüze gelmeyi sağlar.
• Önceden öğrenilenlerin kullanılmasının yanı sıra yeni bilgi ve becerilerin kazanılmasına olanak sağlar.
• Süreç olarak; deneme – yanılma, iç görü kazanma ve neden – sonuç ilişkilerini bulma, yaratıcı düşünme gibi bir dizi etkinliği kapsar.
• Hem öğrenme ürünü hem de süreç önemlidir.
• Öğretmen ve öğrenci birlikte öğrenirler.
• Bilgi derinlemesine çalışılarak anlamlandırılır.
• Eğitim programı esnek bir biçimde hazırlanır.
• Tümevarım ve tümdengelim akıl yürütme yollarının bir arada kullanılmasını sağlar.

Probleme Dayalı Öğrenme Uygulama Aşamaları

• Problemin sunulması (Öğrencilerin problemi anladıklarından emin olmak gerekmektedir.)
• Çalışma konularının modül olarak bölümlere ayrılması ve her modülün özelliğine bağlı olarak durumlar halinde çalışılması (PDÖ oturumları).
• Problemin bireysel olarak ve grupla analiz edilmesi
• Öğrencilerin o andaki bilgileriyle hipotezler veya çözüm yolları geliştirmeleri
• Problemi çözmek için edinilmesi gereken daha farklı bilgilerin tanımlanması

1. Problem hakkında ne biliyorum?
2. Problemi çözebilmek için neleri bilmeye ihtiyacım var?
3. İhtiyacım olan bilgiyi nereden bulabilirim?

• Bilgilerin araştırılarak toplanması ve analiz edilmesi
• Çözüm yollarının geliştirilmesi ve denenmesi
• Problem için en iyi çözüm yolunun belirlenmesi

Problem Çözümünü Etkileyen Bireysel Faktörler

ZEKÂ: Bireyin zekâ düzeyi ile problem çözme yeteneği arasında doğru orantı vardır.

GÜDÜLENME: Problemin çözmeye güdülenmiş bireyler problem çözmede daha başarılıdır.

İŞLEVE TAKILMA: Problem çözümünde belirli kalıplara takılan bireyler problemi çözmede daha başarısızdır. Bu noktada yaratıcılık yeteneği güçlü olan bireylerin problem çözmede daha başarılı oldukları bilinmektedir. (Örneğin bir vidayı sıkmak için dakikalarca tornavida arayan kişi işleve takılmaktadır. Yaratıcı bireyler tornavida yerine geçebilecek (bıçak ucu gibi) araçlarla problemi çok daha çabuk çözerler.)

TEPKİ KURULUMU: Bir problemi çözmek için bireyin kendinde var olan otomatik tepkilerle hareket etmesi başarılı sonuçlar vermiyorsa gerektiğinde bunları değiştirmeyi yani yeni şemalar oluşturmayı başarabilmelidir.

MUHAKEME: En çok düşünme gerektiren problemler karşılaştırma gerektirenleridir. Seçenekler arasında hızla karşılaştırmalar yapabilen bireyler, problem çözmede daha başarılıdırlar.