Mesnevi Genel Özellikleri

Mesnevi Genel Özellikleri

• Mesnevinin sözcük anlamı “ikişer ikişer, ikili” demektir.

• Divan edebiyatına Fars edebiyatından geçmiş bir Nazım biçimi olan mesnevi, divan şiirinin en uzun Nazım biçimidir.

• Beyit nazım birimiyle yazılır. Beyit sayısı konunun uzunluğuna göre değişir.

• Divan edebiyatında roman ve hikâyenin işlevini görmüştür. Uzun öyküler mesnevi Nazım biçimiyle anlatılmıştır.

• Mesnevi aruzun kısa kalıplarıyla yazılır.

• Her beyit kendi içinde uyaklıdır. (aa/bb/cc/dd…) . Beyitler arasında anlamca bir bütünlük vardır.

• Mesnevide aşk konusu (Leyla ile Mecnun, Hüsrev ü Şirin…), din ve tasavvuf konuları (Mevlana’nın Mesnevi’si, Hüsn ü Aşk…), didaktik konular (Nabi’nin Hayriye’si, Güvahî’nin Pendnâme’si), savaş ve kahramanlık konuları… işlenmiştir.

• Türk edebiyatındaki ilk mesnevi Yusuf Has Hacip’in Kutadgu Bilig adlı eseridir. Beş mesneviden oluşan eserler bütününe hamse denir. Türk edebiyatında hamse sahibi ilk şair Ali Şir Nevaî‘dir. Ali Şir Nevaî dışında Taşlıcalı Yahya ve Nev’izâde Atâi de hamse sahibi şairlerdendir.

Türk Edebiyatının Önemli Mesnevileri

1. Kutatgu Bilig (Yusuf Has Hacip)
2. İskender-name (Ahmedi)
3. Garip-nâme (Âşık Paşa )
4. Harnâme (Şeyhî)
5. Hüsrev ü Şirin (Şeyhî)
6. Leyla ile Mecnun (Fuzûli)
7. Mantik-ut Tayr (Gülşehri,Farsçadan çeviri)
8. Hüsn ü Aşk (Şeyh Galip)
9. Hayriyye (Nabi)
10. Vesilet-ün Necat / Mevlit (Süleyman Çelebi)

NOT: Baki, Nedim, Nef’i, Naili mesnevi Nazım biçimini hiç kullanmamışlardır.