İbrahim Şinâsî Kimdir?
• İstanbul’da doğan Şinasi devlet tarafından Paris’e öğrenim görmesi için gönderilmiş, yurda döndüğünde de çeşitli devlet kademelerinde çalışmıştır.
• İlklerin adamı olan Şinasi, Batı etkisindeki Türk edebiyatının öncü yazarlarındandır.
• Tanzimat edebiyatı Şinasi’nin çıkardığı ilk özel gazete olan Tercüman-i Ahval ile başlar, Şinasi daha sonra da bir diğer özel gazete olan Tasvir-i Efkâr’ı çıkarır.
• Fransızcadan ilk şiir çevirilerini yapmıştır. Bu şiirlerini “Terceme-i Manzume” adlı eserinde toplamıştır.
• Batılı anlamda ilk yerli tiyatro olan “Şair Evlenmesi”ni yazmıştır.
• Tercüman-i Ahval’e yazdığı “Mukaddime” Türk Edebiyatındaki ilk makaledir.
• Türk edebiyatında ilk kez noktalama işaretlerini (Şair Evlenmesi adlı yapıtında) kullanmıştır.
• Türk edebiyatında ilk kez Şinasi halk kaynaklarından yararlanmış, dil ve folklor çalışmaları yapmıştır.
• Düşüncelerini gazete aracılığıyla halka duyurmak isteyen Şinasi, Bati tarzı düz yazının temellerini atmış; kısa, yalın cümleler kurmaya özen göstermiştir.
• Türk şiirinde ilk kez hak, adalet, eşitlik gibi konuları işlemiştir.
• Şiirde parça güzelliği anlayışına karşı konu bütünlüğünü savunmuştur.
• Şiirlerinin düşünceye dayalı olması, okura düşüncelerini aktarma isteği şiirini olumsuz etkilemiştir; bu yüzden Şinasi şairlik yönüyle değil, şiire getirdiği yeniliklerle ünlenmiştir.
• Şinasi Fransız sanatçıların etkisi altında kalmış, La Fontaine’inkine benzer fabllar yazmıştır.
• Klasisizmden etkilenmiştir.
İbrahim Şinâsî Eserleri
Tiyatro: Şair Evlenmesi
Şiir: Müntehebat-1 Eş’ar (Kendi şiirlerinden seçmeler), Terceme-i Manzume (Çeviri şiir)
Düz Yazı: Müntehebat-1 Tasvir-i Efkâr (Gazetedeki yazıları) Atasözleri
Derlemesi: Durub-i Emsal-i Osmaniye
Şair Evlenmesi: Türk edebiyatında Batılı anlamda yazılan ilk tiyatro eseridir. Batili tarzda yazılmasına rağmen geleneksel Türk tiyatrosunun etkisini taşıyan Şair Evlenmesi, eskiyle yeni, Doğu ile Batı arasında bir köprü olma niteliğine de sahiptir.
Bir töre komedisi olan Şair Evlenmesi görücü usulüyle evliliğin sakıncalarını konu alır. Şairliğe özenmesinden ve hoppalığından başka meziyeti ve herhangi bir geliri olmayan Müştak Bey, oturduğu mahalledeki iki kardeşten yaşça küçük boyca büyük olan Kumru Hanım’ı sever. Araya Ziba Dudu, Habbe Kadın ve yenge kadınlar koyarak sevgilisiyle evlenmek ister. Hâlbuki aynı kadınlar ve mahalle imamı Ebullaklaka, delikanlıya bir oyun oynayarak kızların boyca değil yasça büyük olanını ona gelin getirirler. Bu çirkin, geçkin ve kambur kızın yüzünü görmeye dayanamayan Müştak Bey fenalaşır. Onu içine düştüğü bu zor durumdan ağırbaşlı arkadaşı Hikmet Efendi, imamın yan cebine bir kese akçe koyarak kurtarır. Sonunda Müştak Bey güzel olan Kumru Hanim’a kavuşur.
Terceme-i Manzume: Şinasi’nin şiir alanındaki ilk eseridir. Fransızcadan çevirdiği şiirlerin yer aldığı bir kitaptır. Racin, La Fontaine, Fenelon ve Lamartine’in şiirlerini Türkçeye çevirerek bu kitapta toplamıştır. Bu eser Fransızcadan Türkçeye yapılan ilk çeviridir.
