Gezi Yazısı Nedir? Gezi Yazısı Genel Özellikleri

Gezi Yazısı Nedir? Gezi Yazısı Genel Özellikleri

Gezilip görülen yerlerin ilgi çekici özelliklerini anlatan yazılardır.

Gezi yazısında amaç gezilip görülen yerleri okuyucuya her yönüyle tanıtmaktır.

Gezi yazılarında gezilen yerler tüm yönleriyle ele alınır; özellikle tarihî, coğrafi, doğal ve sosyal nitelikleri belirgin şekilde anlatılır.

Gezi yazılarında yazar kişisel duygu ve düşüncelerini ön plana çıkarmaz, gördüklerini çoğu kez fotoğrafçı gerçekçilik anlayışıyla verir. Zaman zaman kendi yorumunu katar.

Gezi yazıları toplumların yaşayış, gelenek ve görenekleri hakkında fikir verir. Bu nedenle de tarih, toplum bilimi, coğrafya, folklor gibi bilimlere kaynaklik eder.

Gezi yazılarında birçok anlatım biçiminden yararlanılır: Açıklayıcı, öyküleyici, betimleyici…

Yalın ve anlaşılır bir dil kullanılır.

Dünya edebiyatında bu türün ilk örnekleri sayılabilecek eserleri verenlerin başında Heredotos (Heredot), Marco Polo (Marko Polo) gelir.

Türk edebiyatında gezi yazısına eskiden seyahatname denirdi.Türk edebiyatında en eski seyahatnameler, Timur’un oğlu Sahruh’un yanında bulunan Gıyasüddin Nakkâş’ın yazdığı “Acâib’ül- Letâif” ve Ali Ekber Hatâî adlı bir tüccarın kaleme aldığı “Hitâînâme”dir.

16.yüzyılda yazılan Baburnâme ve Seydi Ali Reis’in Mirat-ül Memalik (Memleketlerin Aynası); Evliya Çelebi’nin 17. Yüzyılda yazdığı “Seyahatname” gezi türünün en önemli örneklerindendir.

Batılı anlamda gezi yazısı örnekleri Tanzimat Dönemi’nde yazarların Avrupa’ya gitmesiyle verilmeye başlanmıştır.

Avrupa’da Bir Cevelan (Ahmet Mithat), Hac Yolunda (Cenap Şahabettin), Frankfurt Seyahatnamesi (Ahmet Haşim), Tuna Kıyıları, Hind, Bizim Akdeniz (Falih Rıfkı Atay), Anadolu Notları (Reşat Nuri Güntekin) bu türün önemli örnekleridir.