Ahmet Mithat Efendi Kimdir?
• Tanzimat edebiyatının en popüler yazarı olan Ahmet Mithat, roman, hikâye, ani, eleştiri, çeviri gibi türlerde iki yüze yakın eser vermiştir.
• Edebiyat, tarih, coğrafya, iktisat, biyoloji, felsefe gibi birçok alanda eseri vardır.
• Ahmet Mithat Efendi’nin bir diğer önemli özelliği de gazeteciliği ve çıkardığı gazetelerdir. Ahmet Mithat, gazeteyi düşünceleri halka aktarmada, halkı Batı uygarlığı düzeyine ulaştırmada bir araç olarak görmüştür.
• Üretken bir yazar olan Ahmet Mithat Efendi, kendi devrinde yazı makinesi olarak tanınmıştır.
• Ahmet Mithat, “Sanat toplum içindir.” anlayışını benimsemiş; romantizmden etkilenmiştir.
• Kendisini halkın öğretmeni olarak gören yazar, halkı eğitmek ve bilgilendirmek, halka okuma zevki aşılamak için kaleme almış toplumcu bir yazardır.
• Kendi devrinde Hace-i Evvel (ilk öğretmen) olarak da anılan Ahmet Mithat, romanlarında sık sık olay akışını keserek okuyucuya: ey kariye! (okuyucu) diye seslenmiş; ansiklopedik bilgiler vermiştir.
• Türk edebiyatında konu ve tema ufkunu genişletmiş olan yazar, yapıtlarında bildiği her şeyi okuyucuya aktarmaya çalışmıştır; bunu yaparken de yalın, anlaşılır bir dil kullanmıştır.
• Ahmet Mithat’ın eserleri, toplumsal yararı öncelik olarak gördüğü için ve roman akışını kestiği için, sanatsal açıdan fazla değer taşımaz.
• Gazetelerinde Ahmet Rasim, Hüseyin Rahmi Gürpınar gibi yazarların yazılarını yayınlayarak onların yetişmesine katkıda bulunmuştur.
Ahmet Mithat Efendi Eserleri
Roman: Hasan Mellah, Hüseyin Fellah, Musullu Süleyman, Dünyaya İkinci Geliş, Felatun Bey’le Rakım Efendi, Paris’te Bir Türk, Henüz On Yedi Yaşında, Dürdane Hanım, Jön Türk, Demir Bey
Hikâye: Letaif-i Rivâyât, Yeniçeriler
Gezi: Avrupa’da Bir Cevelan
Gazete: Bedir, Devir, Tercüman-i Hakikat
Letaif-i Rivâyât: Türk edebiyatındaki ilk hikâye kitabı olarak kabul edilen Letaif-i Rivâyât (söylenegelen güzel öyküler) yirmi dört kitaplık bir diziden oluşur.
Felatun Bey’le Rakim Efendi: Romanda iki tipin çatışması anlatılmıştır. Felatun Bey, Batı’ya özenen, halktan uzaklaşan ve alafranga davranışlarıyla gülünç duruma düşen bir tiptir. Rakim Efendi ise akıllı, yetenekli, yeniliklere açık, eğitime önem veren çalışkan bir tiptir. Felatun Bey yanlış Batılılaşmayı temsil eden, Rakım Efendi ise Osmanlı kültürü ile Batı’nın ilminin ideal bir birleşimi olan bir tiptir. Bu iki tipin çatışması romantizmin bir özelliğidir.
